Μέσα στον πλούτο της διδασκαλίας του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, του μεγάλου Πατέρα της Εκκλησίας και «Οικουμενικού Διδασκάλου», η συμβουλή του που ξεχωρίζει για την άμεση και διαχρονική της εφαρμογή στην καθημερινή μας ζωή:
«Μην ασχολείστε με τα ξένα αμαρτήματα αλλά με τα δικά σας».
Αυτή η φράση δεν είναι μια απλή ηθική συμβουλή, αλλά ένας ακρογωνιαίος λίθος της χριστιανικής πνευματικότητας, μια σαφής προτροπή για την αλλαγή της οπτικής μας από την εμμονή στον άλλον, στην εστίαση στον εαυτό μας.
Ο Ιερός Χρυσόστομος, με την οξύνοια και τη ρητορική του δεινότητα, εντοπίζει μία από τις πιο συχνές και καταστροφικές ανθρώπινες τάσεις, την περιέργεια και την βιασύνη να κρίνουμε τα λάθη των άλλων. Όταν ο άνθρωπος στρέφει την προσοχή του στα «ξένα αμαρτήματα», αυτό λειτουργεί σαν ένας πνευματικός αντιπερισπασμός. Η ψυχή νιώθει μια ψευδή ανωτερότητα, ένα είδος «ηθικού εφησυχασμού»: «Εγώ είμαι καλύτερος από αυτόν». Έτσι, αποφεύγει τον επώδυνο αλλά λυτρωτικό έλεγχο του ίδιου του εαυτού της.
Η διδασκαλία του Αγίου έρχεται σε απόλυτη αρμονία με την ευαγγελική ρήση του Χριστού: «Τί βλέπεις το κάρφος (το σκουπιδάκι) στο μάτι του αδελφού σου και τη δοκό (το δοκάρι) στο δικό σου μάτι δεν την παρατηρείς;» (Ματθ. 7:3). Ο Χρυσόστομος απηχεί αυτή τη θεμελιώδη αλήθεια, η μεγαλύτερη τύφλωση είναι εκείνη που μας κάνει ικανούς να βλέπουμε τις ελάχιστες ατέλειες των γύρω μας, ενώ αγνοούμε τις δικές μας, πολύ μεγαλύτερες, ελλείψεις και πτώσεις.
Για τον ιερό Χρυσόστομο, η πνευματική πρόοδος δεν επιτυγχάνεται με την κριτική και τον στιγματισμό των άλλων, αλλά με τη βαθιά μετάνοια και την αυτογνωσία. Η μόνη μάχη που αξίζει να δώσει κανείς είναι η μάχη εναντίον των δικών του παθών. Όσο ένας άνθρωπος είναι απασχολημένος με την «καταγραφή» των λαθών των άλλων, χάνει τον πολύτιμο χρόνο και την ενέργεια που θα έπρεπε να αφιερώσει στη δική του διόρθωση.
Όταν ο πιστός στρέφεται στα δικά του «αμαρτήματα», ανακαλύπτει, την Ταπεινότητα η συνειδητοποίηση των δικών του ελαττωμάτων τον απαλλάσσει από την αλαζονεία της κρίσης. Την Ευσπλαχνία όταν βλέπει πόσο αδύναμος είναι ο ίδιος, τότε μπορεί να δείξει κατανόηση και έλεος για τις αδυναμίες του άλλου. Γίνεται από κριτής, συναγωνιστής. Την Αποτελεσματικότητα η ενέργειά του κατευθύνεται εκεί που πραγματικά μπορεί να φέρει αλλαγή στον εαυτό του.
Τελικά, η χρυσοστομική αυτή προτροπή οδηγεί σε ένα διπλό όφελος, την πνευματική ειρήνη στον ίδιο τον άνθρωπο και κοινωνική αρμονία μέσα στην κοινότητα των ανθρώπων.
- Εσωτερικά, ο άνθρωπος απαλλάσσεται από το βάρος της κρίσης, το οποίο είναι εξουθενωτικό και δηλητηριάζει την ψυχή.
- Εξωτερικά, η παύση της κριτικής μειώνει την ένταση, τον φθόνο και τη διχόνοια μεταξύ των ανθρώπων, οδηγώντας σε σχέσεις που βασίζονται στην αγάπη και την υπομονή, κι όχι στην αδιάκοπη επικριτικότητα.
Το μήνυμα του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου παραμένει ένα ζωτικό κάλεσμα για κάθε εποχή, πριν αναλάβουμε τον ρόλο του δικαστή για τον κόσμο γύρω μας, ας κοιτάξουμε με ειλικρίνεια και τόλμη μέσα μας. Εκεί βρίσκεται το πεδίο της μάχης, η πηγή της αλλαγής και ο δρόμος προς τη σωτηρία.
Orthodox Wind 